Pacáiste um Méadú 2024 glactha ag an gCoimisiún

Inniu, ghlac an Coimisiún Eorpach a Phacáiste bliantúil um Méadú, ina dtugtar measúnú mionsonraithe ar staid na himeartha agus ar an dul chun cinn atá déanta ag an Albáin, an Bhoisnia agus an Heirseagaivéin, an Chosaiv, Montainéagró, an Mhacadóin Thuaidh, an tSeirbia, an tSeoirsia, Poblacht na Moldóive, an Úcráin agus Türkiye ar a gconairí féin i dtreo aontachas leis an Aontas. Tá moltaí agus treoir maidir leis na tosaíochtaí athchóiriúcháin ag gabháil leis na measúnuithe.

Is deis stairiúil é an méadú do na tíortha aontacha agus do na Ballstáit atá ann faoi láthair agus don Aontas ina iomláine. Tá buntáistí móra socheacnamaíocha, polaitiúla agus slándála ag baint le hAontas níos mó agus níos láidre.

Seo mar a labhair Ursula von der Leyen, Uachtarán an Choimisiúin Eorpaigh: ‘Mar gheall ar an gcomhthéacs geopholaitiúil teanntásach, tá sé níos tábhachtaí anois ná riamh go gcuirfimid athaontú ár mór-roinne i gcrích, faoi na luachanna céanna den daonlathas agus den smacht reachta. Tá dul chun cinn mór déanta againn cheana féin le blianta beaga anuas i dtreo Ballstáit nua a chomhtháthú. Agus leanfaidh an méadú de bheith ina phríomhthosaíocht ag an gCoimisiún nua'.

Tá próiseas an mhéadaithe fós bunaithe ar fhiúntas agus braitheann sé ar an dul chun cinn oibiachtúil atá déanta ag gach ceann de na comhpháirtithe. Chuige sin, tá gá le diongbháilteacht chun athchóirithe do-aisiompaithe a chur chun feidhme i ngach réimse de dhlí an Aontais, agus béim ar leith á leagan ar bhunphrionsabail phróiseas an mhéadaithe. Leanfaidh an daonlathas, an smacht reachta agus luachanna bunúsacha de bheith ina mbunchlocha do bheartas an Aontais um méadú. Leanann ballraíocht san Aontas de bheith ina rogha straitéiseach.

Cuireadh dlús nua le próiseas an mhéadaithe le linn 2023 agus 2024. Osclaíodh cnuasach na mbunphrionsabal leis an Albáin an 15 Deireadh Fómhair 2024. Cuireadh tús leis an gcaibidlíocht aontachais leis an Úcráin agus leis an Moldóiv ag na chéad chomhdhálacha idir-rialtasacha i mí an Mheithimh 2024. Tar éis do Mhontainéagró na tagarmharcanna eatramhacha le haghaidh na gcaibidlí maidir leis an smacht reachta a bhaint amach, tá sé ar an mbealach chun tuilleadh caibidlí caibidlíochta a dhúnadh go sealadach. I mí an Mhárta 2024, rinne an Chomhairle Eorpach cinneadh tús a chur le caibidlíocht aontachais leis an mBoisnia agus an Heirseagaivéin. Cuireadh an próiseas scagtha i gcrích leis an Albáin agus leis an Macadóin Thuaidh araon ag deireadh 2023.

I mí an Mheithimh 2024, deimhníodh ag an gcomhdháil idir-rialtasach gur chomhlíon Montainéagró ar an iomlán na tagarmharcanna eatramhacha do chaibidlí 23 agus 24 maidir leis an smacht reachta, rud a thug an deis dul ar aghaidh le tuilleadh caibidlí a dhúnadh go sealadach má chomhlíontar na coinníollacha. I réimse an smachta reachta agus na mbreithiúna, tá gá le tuilleadh dul chun cinn.

Athdhearbhaíonn an Coimisiún a mheasúnú gur chomhlíon an tSeirbia go teicniúil na tagarmharcanna chun cnuasach 3 a oscailt (an tIomaíochas agus an Fás Cuimsitheach). Sa bhliain atá le teacht, meastar go gcuirfidh an tSeirbia dlús leis an obair maidir le hathchóirithe a bhaineann le haontachas an Aontais a chur chun feidhme i gcoitinne, agus béim ar leith á leagan ar thagarmharcanna eatramhacha an smachta reachta chomh maith le timpeallacht fhíorchumasaithe a áirithiú don tsochaí shibhialta agus do na meáin, agus iarrachtaí inchreidte á ndéanamh chun an bhréagaisnéis agus an ionramháil eachtrach ar fhaisnéis a dhúnadh.

Maidir leis an Albáin, is díol sásaimh don Choimisiún gur cuireadh tús leis an gcaibidlíocht maidir leis an gcnuasach bunphrionsabal ag an dara comhdháil idir-rialtasach a tionóladh an 15 Deireadh Fómhair 2024. Tá sé ríthábhachtach do na húdaráis dlús breise a chur le luas na n-athchóirithe atá dírithe ar an Aontas, go háirithe maidir leis an smacht reachta, an cuntas teiste maidir le forfheidhmiú an dlí a chomhdhlúthú, maidir leis an éilliú agus an choireacht eagraithe a chomhrac go héifeachtach, agus cearta bunúsacha a chur chun cinn, lena n-áirítear saoirse na meán, cearta maoine, agus mionlaigh.

I gcás na Macadóine Thuaidh, ní mór don tír leanúint de chur chun feidhme na n-athchóirithe a bhaineann leis an Aontas a bhaint amach, go háirithe faoi chnuasach na mbunphrionsabal, go háirithe na breithiúna, an comhrac i gcoinne an éillithe agus na coireachta eagraithe. Ní mór muinín sa chóras ceartais a neartú. Tugadh na seisiúin scagtha le haghaidh na sé chnuasach uile de acquis an Aontais chun críche i mí na Nollag 2023.

Léirigh an Bhoisnia agus an Heirseagaivéin torthaí nithiúla lena n-áirítear maidir le bainistiú imirce, ailíniú iomlán le comhbheartas slándála agus eachtrach an Aontais, chomh maith le reachtaíocht a rith maidir le sláine na mbreithiúna, frithsciúradh airgid agus coinbhleacht leasa. I mí an Mhárta 2024, rinne an Chomhairle Eorpach cinneadh tús a chur le caibidlíocht aontachais leis an mBoisnia agus an Heirseagaivéin. Tá an creat caibidlíochta a ullmhú ag an gCoimisiún chun go nglacfaidh an Chomhairle é agus na céimeanna ábhartha uile a leagtar amach sa mholadh ón gCoimisiún mí Dheireadh Fómhair 2022 déanta.

Chuir an Chosaiv iarratas isteach ar bhallraíocht san Aontas i mí na Nollag 2022. Leanann an Coimisiún de bheith ar fáil chun Tuairim a ullmhú maidir le hiarratas na Cosaive ar bhallraíocht a luaithe a iarrfaidh an Chomhairle é. Taifeadadh dul chun cinn sa chomhrac i gcoinne na coireachta eagraithe, agus tháinig feabhas ar an timpeallacht ghnó. Tháinig léirscaoileadh víosaí le haghaidh na Cosaive i bhfeidhm an 1 Eanáir 2024. Ní mór don Chosaiv dlús a chur lena hiarrachtaí an smacht reachta agus an riarachán poiblí a neartú agus chun an tsaoirse chun tuairimí a nochtadh a chosaint.

Is aitheantas tábhachtach é tús a chur leis an gcaibidlíocht aontachais leis an Úcráin ar thiomantas na hÚcráine athchóirithe a shaothrú ar chonair an aontachais leis an Aontas. Tar éis an chéad chomhdháil idir-rialtasach i mí Bealtaine 2024, tá dul chun cinn rianúil á dhéanamh ar an scrúdú anailíseach ar acquis an Aontais (an scagadh). Faoi réir na coinníollacha uile a bheith comhlíonta ag an Úcráin, tá an Coimisiún ag tnúth le tús a chur leis an gcaibidlíocht maidir le braislí, ag tosú leis na bunphrionsabail, a luaithe is féidir in 2025.

Is aitheantas tábhachtach é oscailt na caibidlíochta aontachais ar thiomantas na Moldóive athchóirithe a shaothrú ar chonair aontachas an Aontais in ainneoin cur isteach leanúnach ón Rúis agus tionchar chogadh foghach na Rúise i gcoinne na hÚcráine.  Tar éis an chéad chomhdháil idir-rialtasach i mí Bealtaine 2024, tá dul chun cinn rianúil á dhéanamh ar an scrúdú anailíseach ar acquis an Aontais (an scagadh). Faoi réir na coinníollacha uile a bheith comhlíonta ag an Moldóiv, tá an Coimisiún ag tnúth le tús a chur leis an gcaibidlíocht maidir le braislí, ag tosú leis na bunphrionsabail, a luaithe is féidir in 2025.

Cé gur thug an Chomhairle Eorpach stádas tír is iarrthóir don tSeoirsia i mí na Nollag 2023, cuireadh stop de facto lena próiseas aontachais leis an Aontas idir an dá linn mar gheall ar an ngníomhaíocht a rinne rialtas na Seoirsia ó bhí Earrach 2024 ann. An 26 Deireadh Fómhair 2024, vótáil saoránaigh na Seoirsia i dtoghcháin pharlaiminteacha. Sainaithníodh roinnt easnamh i réamhthorthaí an Mhisin Idirnáisiúnta Breathnóireachta Toghchán faoi stiúir Oifig ESCE um Institiúidí Daonlathacha agus um Chearta an Duine (ESCE/ODIHR) a tharla i dtimpeallacht theann agus an-pholaraithe. Áirítear ar na laigí a tuairiscíodh i.a. na leasuithe reachtacha a rinneadh le déanaí ar an bpróiseas toghcháin, comhréitigh a dhéantar go minic maidir le rúndacht vótála, neamhréireachtaí nós imeachta, imeaglú agus brú ar vótálaithe a raibh tionchar diúltach acu ar mhuinín an phobail as an bpróiseas. Deimhnítear leis na réamhthorthaí sin go bhfuil gá le hathchóiriú cuimsitheach toghchánach a cuireadh i dtábhacht cheana sna príomh-mholtaí a rinneadh roimhe seo.

Tír is iarrthóir í Türkiye agus tá sí ar cheann de phríomh-chomhpháirtithe an Aontais. Mar sin féin, fanann an chaibidlíocht aontachais leis an tír de bheith ina stad ó bhí 2018 ann, i gcomhréir leis an gcinneadh ón gComhairle. Tá imní mhór fós ann i réimsí na gceart bunúsach agus an smachta reachta, lena n-áirítear neamhspleáchas na mbreithiúna. Tá an t-idirphlé maidir leis an smacht reachta agus cearta bunúsacha fós ina dhlúthchuid den chaidreamh idir an tAontas agus an Tuirc. Agus an treoir straitéiseach ón gComhairle Eorpach i mí Aibreáin 2024 á leanúint, chonacthas an caidreamh le Türkiye arís de réir a chéile, agus glacadh céimeanna coincréiteacha i dtreo malartuithe cuiditheacha maidir le saincheisteanna comhleasa.

Na chéad chéimeanna eile

Is faoin gComhairle atá sé anois na moltaí ón gCoimisiún a mheas agus cinntí a dhéanamh maidir leis na céimeanna atá romhainn i bpróiseas an mhéadaithe.

Cúlra

Beidh tairbhí socheacnamaíocha forleathana ag baint le méadú an Aontais dá chomhaltaí reatha agus do na comhaltaí a bheidh ann amach anseo. Leis an méadú ar líon na dtomhaltóirí sa mhargadh aonair, cuirfear deiseanna móra ar fáil do ghnólachtaí leathnú agus trádáil níos neamhshrianta a dhéanamh. Chun fás inbhuanaithe a chumasú sa mheántéarma agus chun dul chun cinn a dhéanamh maidir leis na critéir eacnamaíocha le haghaidh ballraíocht san Aontas a chomhlíonadh, tá sé ag éirí níos tábhachtaí go gcuirfidh tíortha an mhéadaithe dlús le hathchóirithe struchtúracha. Baineann an méid sin le feidhmiú geilleagar margaidh a áirithiú agus an acmhainneacht déileáil le brú iomaíochta agus le fórsaí margaidh san Aontas a léiriú. Ba cheart do bheartais eacnamaíocha tacú freisin le spriocanna uaillmhianacha faoin aistriú glas agus faoin aistriú digiteach.

Tá uirlisí agus ionstraimí nua ag cur borradh faoin bhfás socheacnamaíoch inár dtíortha comhpháirtíochta. De réir mar a chuirtear dlús leis an bpróiseas aontachais, tá roinnt de na tairbhí a bhaineann leis an margadh aonair á dtabhairt chun cinn ag an Aontas agus tá cúnamh airgeadais méadaithe á chur ar fáil aige chun comhtháthú agus fréamhú ár gcomhpháirtithe san Aontas de réir a chéile a chumasú. Sa bhreis ar na Pleananna Eacnamaíocha agus Infheistíochta rathúla, tá athchóirithe á ndreasú ag an bPlean Fáis do na Balcáin Thiar lena Saoráid Athchóirithe agus Fáis ar fiú EUR 6 bhilliún é agus ag an tSaoráid don Úcráin ar fiú EUR 50 billiún í, agus an ceartas agus an smacht reachta ina gcroílár. Ar an gcaoi chéanna, an 10 Deireadh Fómhair 2024, thíolaic an Coimisiún Plean Fáis tiomnaithe don Mholdóiv lena Athchóiriú agus Saoráid ar fiú EUR 1.8 billiún é chun tacú lena hathchóirithe socheacnamaíocha agus chun borradh a chur faoin infheistíocht.

Tuilleadh eolais

Teachtaireacht 2024 maidir le Beartas an Aontais um Méadú

Barúlacha ón Ardionadaí/Leas-Uachtarán Borrell agus ón gCoimisinéir Várhelyi ag an bpreasagallamh

Bileog Eolais maidir le próiseas aontachais an Aontais

Chun torthaí mionsonraithe agus moltaí a fháil maidir le gach tír, féach:

An Albáin: Tuarascáil; Bileog eolais de réir tíre

An Bhoisnia agus an Heirseagaivéin: Tuarascáil; Bileog eolais de réir tíre

An Chosaiv: Tuarascáil; Bileog eolais de réir tíre

Montainéagró: Tuarascáil; Bileog eolais de réir tíre

An Mhacadóin Thuaidh: Tuarascáil; Bileog eolais de réir tíre

An tSeirbia: Tuarascáil; Bileog eolais de réir tíre

Türkiye: Tuarascáil; Bileog eolais de réir tíre

An Úcráin: Tuarascáil; Bileog eolais de réir tíre

An Mholdóiv: Tuarascáil; Bileog eolais de réir tíre

An tSeoirsia: Tuarascáil; Bileog eolais de réir tíre

Sleachta athfhriotail

Mar gheall ar an gcomhthéacs geopholaitiúil teanntásach, tá sé níos tábhachtaí anois ná riamh go gcuirfimid athaontú ár mór-roinne i gcrích, faoi na luachanna céanna den daonlathas agus den smacht reachta. Tá dul chun cinn mór déanta againn cheana féin le blianta beaga anuas i dtreo Ballstáit nua a chomhtháthú. Agus leanfaidh an méadú de bheith ina phríomhthosaíocht ag an gCoimisiún nua.

Ursula von der Leyen, Uachtarán an Choimisiúin Eorpaigh

Le 5 bliana anuas, chonacthas dúshláin nach bhfacthas a leithéid riamh roimhe seo, rud lena léirítear a thábhachtaí atá móiminteam nua maidir le méadú an Aontais. Agus tá ár gcomhpháirtithe dáiríre faoi. Anois, níos mó ná riamh, is rogha straitéiseach í ballraíocht san Aontas. Is é an léiriú is tábhachtaí ar oiriúnú straitéiseach sa chomhthéacs geopholaitiúil nua ailíniú le luachanna an Aontais, ag tosú leis an smacht reachta, agus le Comhbheartas Eachtrach agus Slándála an Aontais. Trínár bpróiseas fiúntasbhunaithe, tá Aontas níos láidre á chruthú againn i dteannta a chéile.

An tArdionadaí/an Leas-Uachtarán Josep Borrell

Is éard atá sa mhéadú infheistíocht gheostraitéiseach sa tsíocháin, sa chobhsaíocht, sa tslándáil agus san fhás socheacnamaíoch ar mhór-roinn na hEorpa. Sa Phacáiste bliantúil um Méadú uainn, tugtar measúnú fíorasach cothrom ar dhul chun cinn ár gcomhpháirtithe, mar aon le treoir shoiléir, rud a chuireann ar a gcumas a shainaithint na háiteanna ar féidir le hathchóirithe brostaithe a ndul chun cinn i dtreo ballraíocht san Aontas a spreagadh. Trí na Pleananna Eacnamaíocha agus Infheistíochta tiomnaithe, an tSaoráid don Úcráin chomh maith na Pleananna Fáis maidir leis na Balcáin Thiar agus maidir leis an Moldóiv, tá uirlisí breise curtha i bhfeidhm againn chun cabhrú le tíortha dlús a chur le hiarrachtaí cóineasaithe shocheacnamaíocha agus athchóirithe ar a gconair i dtreo an Aontais.

Olivér Várhelyi, an Coimisinéir um an gComharsanacht agus um Méadú